Işık ve Gölge

Günlük yaşamımızda ışığın neden olduğu pek çok olay meydana gelmektedir. Güneş  panelleri yardımıyla toplanan güneş enerjisi ile otomobiller hareket edebilmekte, fotoğraf filmleri üzerine ışık düştüğünde iz kalmakta, bazı cisimler üzerine yeterli enerjiye sahip olarak düşen ışık, bu cisimlerden elektron kopararak sonuçta bir elektrik akımı oluşturabilmektedir.

Işığı oyun, eğlence aracı olarak da kullanmaktayız. Evde akşam televizyon izlerken elektrik kesildi. Küçük bir ışık kaynağı veya mum yakarak odayı azda olsa aydınlattınız. Işık kaynağının önünden gelip geçerken veya elinizi kaynağın önüne tuttuğunuzda ne görüyorsunuz? İki elinizin parmaklarını birlikte kullanarak ışık kaynağının önüne tutarak duvarda şekiller oluştururuz. Biraz gayretle duvarda oluşturduğumuz şekilleri ismini bildiğiniz canlı veya cansız cisimlerin şekillerine benzetebiliriz. Işığın aynı özelliğini kullanarak Hacivat Karagöz gölge oyunu gösterileri yapılmaktadır.

Isığın özellikleri

  •  Isığın boşluktaki hızı bütün renkler için c = 3.10 8 m/sn dir.
  •  Diğer saydam ortamlardaki hızı v < c dir.   ( Camda V = 2.10 8 m/sn )
  •  Hiçbir cismin hızı ısık hızını geçemez.
  • Işık doğrusal yolla yayılır. Isığın doğrusal yolla  yayılmasının kanıtı gölge ve yarı gölge oluşumudur

ışık kaynağı: Işık yayarak çevresini aydınlatan cisimlere ışık kaynağı denir.  İki türlü ışık kaynağı vardır.

1. Doğal ışık kaynağı; Güneş, fosfor, ateş böceği, gibi doğal hâldeyken   yapısal özelliklerinden dolayı kendiliğinden ışık yayan kaynaklara denir.
2. Yapay ışık kaynağı; Işık elde etmek amacıyla insanlar tarafından yapılan ışık kaynaklarına denir. Örneğin mum alevi, lüks ve akkor lamba

ışık kayn

Işık bir cismin üzerine düştüğü zaman , cisim ışığı soğurabilir, yansıtabilir veya yansıtmaya bilir. Işık kaynağının önüne hava, su gibi maddeleri koyduğumuzda ışığın büyük bir kısmı bu maddelerin içinden geçerek yoluna devam eder.Üzerlerine düşen ışığın büyük bir kısmını geçiren cisimlere saydam cisim denir.

Buzlu cam, yağlı kâğıt gibi cisimler üzerine düşen ışığın bir bölümünü geçirir. Üzerlerine düşen ışığın bir kısmını geçiren cisimlere yarı saydam cisim denir.

Tahta, demir levha, kitap, beton, duvar gibi cisimler üzerine düşen ışığın tamamını geçirmezler. Işığı geçirmeyen bu cisimlere saydam olmayan (opak) cisimler denir.

Tam Gölge ve Yarı Gölge

Yarı Gölge

Şekildeki gibi noktasal bir ışık kaynağı önüne saydam olmayan küresel bir cisim perdede oluşan gölgeye  tam gölge denir.

tam gölge

Tam gölgenin büyüklüğü üçgende benzerlik özelliği  kullanılarak bulunabilir.

tam gölge alan

 

Yarı Gölge

Şekildeki gibi, küresel ışık kaynağı  önüne saydam olmayan küresel bir cisim koyduğumuzda perde üzerinde yarı aydınlık ve karanlık bölgeler oluşur. Perdede oluşan yarı aydınlık bölgelere yarı gölge denir. Ortada oluşan karanlık bölgeye ise tam gölge denir.

yarı gölge

 

Tam ve yarım gölgenin büyüklüğü,

  • Kaynağın ve cismin büyüklüğüne
  • Kaynakla cisim arası uzaklığa
  • Kaynakla perde arası uzaklığa

bağlı olarak değisir.

 Ay ve Güneş tutulması:  Yaşadığımız Dünya üzerinde birçok doğa olayı ile gerçekleşmektedir. Bu olaylardan iki tanesi Ay ve Güneş tutulmasıdır.  Bu doğa olaylarının nedeni Dünya’nın Güneş’in etrafında, Ay’ında hem dünyanın etrafında hemde Güneş’in etrafında dönmesidir.

güneş tutulması

Ay, dünya ve güneş arasına girdiğinde dünya üzerindeki bir bölgeye ışık ulaşmaz yani dünyanın üzerine ayın gölgesi düşer. Bu duruma güneş tutulması denir.

ay tutulması

Dünya, güneş ile ay arasına girerse ay güneşten ışık almaz. Bu duruma da ay tutulması denir.

 

 
 
Bugün 1 ziyaretçi (1 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol